Konut alımlarında senet patlaması

Bu yıl seçim ortamı, piyasalardaki belirsizlik ve yükselen faizler nedeniyle azalan konut satışlarında, senet patlaması yaşanıyor. Vatan'ın haberine göre, Türkiye’de markalı projelerden konut alanların banka kredisini tercih etme oranı azalırken, senetle alımın oranı her geçen ay daha da yükseliyor. Ağustos ayında senetle konut alımı yüzde 66’ya kadar yükselerek bu yılın en yüksek oranına ulaşırken, krediyle alım oranı yüzde 9’a kadar indi. Sektör temsilcileri, senetli alımdaki bu yükselişin nedeni olarak yabancı müşterilere yapılan satışlar ile kampanyalı satışları gösterirken, tüketicileri de riske karşı uyarıyor.

Ağustos’ta zirve yaptı

REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi’ne göre, yıl içinde yüzde 50’li seviyelerde seyreden senetle konut alım oranı, Ağustos’ta yüzde 66’ya kadar tırmandı. Markalı projelerden konut satın alan müşterilerin peşinat, senet ve banka kredisi kullanım oranları incelendiğinde, Ağustos ayında peşinat oranı yüzde 25, senet oranı yüzde 66 ve banka kredisi oranı yüzde 9 olarak gerçekleşti. Bu yükselişin sebebini sorduğumuz sektör temsilcileri iki nedene dikkat çekti. Birincisi, faiz yükünü almak istemeyen tüketicinin konut firmalarının daha düşük faiz oranlarıyla sunduğu ödeme planlarına yönelmesi. İkincisi de, son dönemde satışlardaki payı yüzde 20’leri aşan yabancıların, banka kredisi kullanmadan senetle ödeme yapması.

İstanbul İnşaatçılar Derneği Başkanı Nazmi Durbakayım, “Senet ve kredi oranının yarı yarıya olması gerekir, bu oran tavsiye ettiğimiz ideal bir oran değil” diyerek, senetle alım oranın yüksekliğine dikkat çekti.

Yabancıların etkisi

Konut alıcılarının kredi faiz oranlarının düşmesini beklediğini söyleyen Durbakayım, “Konut üreticileri, daha düşük faiz oranlarıyla kendi bünyelerinde finansman sununca, tüketici avantajlı bulup, oraya yöneliyor. Ayrıca bu artışta yabancılar ciddi bir orana sahip. Artık satışlarda yabancılar da devreye girdi. Kredi kullanamıyorlar, peşin alacak finansal güçleri de var ancak kendilerini güvence altına almak için bu şekilde senetle parça parça ödeme yapıyorlar” dedi.

KONUTDER BAŞKANI ÇELİK:

‘Ben krediyle alırdım’

Konut Üreticileri ve Geliştiricileri Derneği (KONUTDER) Başkanı Ömer Faruk Çelik, yabancı etkisi ve kampanyaların etkili olduğunu ancak Ağustos’ta satış hacminin düştüğü için senetli oranın bu kadar yükselebildiğine dikkat çekti. Senetle konut almanın müşterinin lehine, inşaat firmasının aleyhine olduğunu ifade eden Çelik, şunları söyledi: “Ancak ben müşteri olsam konut kredisini tercih ederim. Çünkü konut üreten birçok firma var. Senetle alanlar, firmanın riskini de üstüne almış oluyor. Bankada bu risk yok çünkü bankalar hangi projeye kredi vereceğini biliyor. Nakit akışı düzgün olmayan inşaat firmasının projesine girmiyor. Bu durumda tüketici de risk almamış oluyor.”

Batık oranı ölçülemiyor

Senetle satışı firmalar kendi bünyesinde yaptığı için batık oranı ve risk ölçülemiyor. Ayrıca senetli satışın, sektörü kayıtdışına ittiği ifade ediliyor. KONUTDER Başkanı Ömer Faruk Çelik, “Sektör bu şekilde bankacılığa soyunmuş oluyor ve müşteri alacağını sektör yönetiyor. Kredili satış oranı arttıkça, sektördeki kayıtdışılık azalıyordu. Sektörü, kayıt içine kredilerle sokabiliriz” diyor. İNDER Başkanı Durbakayım da, senetin taraflarına dikkat çekerek, alıcıları donanımı olmayan firmalara karşı, firmaları da müşterilerin ödeme gücüne bakmaları konusunda uyarıyor.