Capital Economics'ten küresel gıda enflasyonu uyarısı

Capital Economics'in yakın tarihli bir notuna göre, gıda fiyatlarının gelecek yıl çoğu gelişmiş ekonomide düşmesi bekleniyor, ancak yavaşlamanın hızı ve kapsamı ülkeden ülkeye değişecek ve Kanada bu konuda istisna teşkil edecek.

Son aylarda Japonya, Birleşik Krallık ve Kanada'da gıda enflasyonu hızla yükselerek enflasyona alışılmadık derecede büyük bir katkı sağladı.

Kasım ayında Japonya'da gıda enflasyonu yüzde 6'ya ulaşarak toplam TÜFE enflasyonunun yaklaşık yüzde 60'ını oluşturdu. İngiltere ve Kanada'da ise gıda enflasyonu yüzde 4,2 seviyesinde olup, TÜFE sepetlerine sırasıyla yaklaşık yüzde 20 ve yüzde 30 oranında katkıda bulundu. Buna karşılık, LSEG'den aktarılan verilere göre, gıda enflasyonu Amerika Birleşik Devletleri'nde yüzde 2,6 ve Euro bölgesinde yüzde 2,4 ile daha düşük seviyelerdeydi.

Capital Economics, bu yıl gıda fiyatlarındaki artışın kısmen küresel tarım emtia fiyatlarındaki önceki artışları yansıttığını ve bu artışların tüketici fiyatlarına genellikle uzun bir gecikmeyle yansıdığını belirtti.

İklim değişikliği gıda enflasyonunu körükledi
İklim değişikliğine bağlı aksaklıklar nedeniyle sığır sürülerinin rekor seviyelere düşmesi ve kahve hasadının kötü sonuçlanmasının ardından sığır eti ve kahve fiyatları da keskin bir şekilde yükselmişti. Bu küresel gelişmeler tüm gelişmiş ekonomileri etkilese de Japonya, İngiltere ve Kanada'da gıda enflasyonunun neden daha yüksek olduğunu tam olarak açıklamıyor.

Capital Economics'e göre, gıda sektöründeki işgücü kıtlığı Japonya ve İngiltere'de güçlü ücret baskılarına katkıda bulundu. İngiltere'de, diğer sektörlerdeki iş ilan oranları düşerken, gıda sektöründeki iş ilan oranı bu yıl arttı ve ücret artışını yüksek seviyede tuttu. Ayrıca Japonya ve İngiltere'de asgari ücret artışları, diğer gelişmiş ekonomilerin çoğundan daha büyük oldu.

Gıda fiyatlarının gelişmiş ülkelerde düşmesi beklense de gelişmekte olan ülkelerde gıda enflasyonu hala yüksek seyrediyor.

Türkiye'de gıda enflasyonu gelişmiş ülkelerin üzerinde
Türkiye’de de gıda fiyatları, son yıllarda genel enflasyonla birlikte tırmanırken TÜİK verilerine göre Kasım 2025’te gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık değişim yüzde 27,44 olarak kaydedildi. OECD verilerine göre de yüzde 33 olarak hesaplanan Türkiye’nin yıllık gıda enflasyonu gelişmiş ülkelerin üzerinde çıktı. Veriler 2025 boyunca aylık bazda da artışların devam ettiğin işaret ederken, gıda kalemi hane bütçeleri üzerinde ciddi baskı oluşturmaya devam ediyor.

Buna karşılık Eurostat'ın verileri, Türkiye'nin Avrupa'da gıda fiyatlarının en düşük olduğu 3. ülke olduğunu ortaya koyuyor. Ortalama AB gıda sepetinin 100 euro olarak hesaplandığı gıda fiyat endeksine göre, aynı sepet Türkiye'de 75,7 euro ile AB ortalamasının oldukça altında yer alıyor.

Avrupa'da gıdanın en pahalı olduğu ilk 3 ülke ise aynı sepetin 161,1 euro ile satıldığı İsviçre, 146,3 euro ile satıldığı İzlanda ve 130,6 euro ile satıldığı Norveç.