Petrol 200 dolara çıkacak, Türkiye kendini hazırlamalı

Azerbaycan doğalgazını Batı’ya taşıyacak Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’nın (TANAP) ana ortağı SOCAR’ın Türkiye CEO’su Kenan Yavuz projeyle ilgili önemli açıklamalar yaptı.

Petkim’in de yönetim kurulu üyesi olan Yavuz, TANAP projesinin güzergâhındaki öngörülemeyen değişiklikler sebebiyle inşa maliyetinin yaklaşık 3 milyar dolar artacağını söyledi. Başlangıçta 7 milyar dolar olarak hesaplanan maliyetin 10 milyar dolara yükseleceğini ifade etti. Petrol fiyatlarının er veya geç varil başına 200 dolara çıkacağını söyleyen Yavuz’a göre Türkiye, gerçeği kabul etmeli ve kendini buna göre hazırlamalı.

SOCAR’ın icra kurulu başkanı, Kafkaslar ve Hazar havzası üzerinde enerji kaynakları etrafında şekillenen bütün denklemleri yeniden tanımlamaya zorlayan bir etkiyle sahneye çıkan TANAP’ın maliyeti ne olursa olsun bitirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Bu projenin sadece Türkiye’nin daha ucuza ve güvenilir bir doğalgaz kaynağına kavuşacağı anlamına gelmediğini kaydeden Yavuz, aynı zamanda bölgesel istikrara olumlu katkılar sağlayacağını da dile getirdi. Yavuz, maliyetteki artışın olumlu tarafına da işaret ederek, “Böylece Azerbaycan’ın 2008-2018 arasındaki 10 yıllık periyot içinde Türkiye’de yürüteceği satın alma ve projelerin toplam yatırım tutarı önceki 17 milyar dolarlık seviyeden 19-20 milyar dolara çıkıyor. Türkiye’nin 1923 ile 2003 arasındaki 80 yılda çekebildiği toplam doğrudan yabancı sermaye yatırımı sadece 15 milyar dolardı.” dedi.

Petkim’in de yönetim kurulu üyesi olan Kenan Yavuz, TANAP’tan petrol fiyatlarına ve STAR rafinerisine, gündemdeki bazı konularla ilgili görüşlerini Zaman’la paylaştı. Alternatif kaynakların değerlendirilmesi açısından Türkiye’nin önünde hâlâ uzun bir yol olduğunu ifade eden Yavuz, “Elektriğin yüzde 45’ten fazlası doğalgaz ile üretiliyor. Mevcut 46 milyar metreküplük (bcm) yıllık tüketimi karşılamaya çalışırken, bunun üzerine en az 20 bcm daha ilave doğalgaz temin etmek zorunda. TANAP, bu anlamda uygun bir çare olacak.” diye konuştu.

Türkiye, Botaş ve TPAO aracılığıyla TANAP’ta yüzde 20 ortak olacak ve en az yıllık 6 milyar metreküp gazı buradan doğrudan alma hakkına sahip olacak. Türkiye, isterse bu miktarı daha da artırabilecek. “Çünkü bizim ihtiyacımız var ve bu pazar burada hazırken, daha uzak bir pazara daha fazla bir maliyetle (doğalgazı) göndermenin çok da bir mantığı yok.” diyen Yavuz, ortada bir pazar meselesi bulunduğunu en uygun, en doğru, en yakın pazarın da Türkiye olduğunu ifade etti.

SOCAR üst yöneticisi, muhtemel fiyatın şu an için belirsiz olmakla birlikte, mevcut yapıyla uyumlu olacağını dile getirdi. Türkiye halihazırda Azerbaycan’dan aldığı gaza 1.000 metreküp başına 350 dolar ödüyor. Bu diğer kaynaklara kıyasen en uygun bedel; zira Rusya’dan alınan gaz takriben 400 dolar iken, İran ise Türkiye’ye 500 doların üzerinde bir etiket uyguluyor.

Petrolde kendimizi 200 dolara göre hazırlamalıyız

Kenan Yavuz’a göre petrol fiyatları er veya geç varil başına 200 dolara çıkacak ve Türkiye’nin bu gerçeği kabul edip uzun vadeli bir strateji çerçevesinde sanayisinin rekabet avantajlarını temin edebilmek adına şimdiden bu kabule göre hazırlanması gerekiyor. “Dünyada önümüzdeki 25 yılda bütün insanlık tarihi boyunca harcadığımız enerjinin kümülatif toplamından yüzde 30 daha fazlasına ihtiyaç duyacak. Bunun büyük kısmı da petrolden karşılanmak mecburiyetinde. Uzakdoğu’da, Çin ve Hindistan’da önümüzdeki 10 yılda 300 milyon daha Avrupalı gibi tüketmeye başlayacak. Bütün bu nedenlerle sınırlı bir kaynak var ama daha fazla tüketim var. Fiyatların yukarı gitmemesi mümkün değil. İbre hep yukarıya doğru olacaktır.” diyen Kenan Yavuz, kaynakların genişletilmesi gerektiğini, suya Rizelilerin, kömüre Egelilerin, nükleere Mersinlilerin karşı çıktığını ama kimsenin tüketime karşı olmadığı ironisine dikkat çekti.

Yeni rafineri ile cari açık 2,5 milyar dolar azalacak

Kenan Yavuz, Petkim için hammadde ve imalat sanayiinin çok ihtiyaç duyduğu petrokimya temelli ara malları üretmek için devam eden Socar Turkas Ege Rafinerisi (STAR) ile ilgili son durumları da paylaştı. Rafineriyi inşa edecek konsorsiyum ile bu ay içinde mühendislik, tedarik ve inşa kontratı (EPC) imzalanacak ve ilk kazmanın vurulmasından sonra tesisler 45 ay içinde faaliyete geçecek. 10 milyon ton rafinaj ürünü üretecek tesis, 3 milyon tonu stoksuz, hareketsiz, günlük kullanılacak şekilde Petkim’e verecek. Geri kalan 7 milyon ton ise rafinaj ürün olarak Türkiye piyasasına satılacak. Yavuz, tesisin ifade ettiği ekonomik değeri şöyle anlatıyor: “Bizim projemiz Türkiye’nin