İspanya’da vatandaşlık başvurularında patlama

İspanya, Franco diktatörlüğü döneminde ülkeden göç edenlerin torunlarından 2,3 milyonu aşkın vatandaşlık başvurusu aldı. Bu durum, İspanyol konsolosluklarının dünya genelindeki hizmet kapasitelerini aşmasına yol açtı.

Demokratik Hafıza Yasası kapsamında 1 milyondan fazla kişi resmi olarak İspanyol vatandaşlığı için başvuruda bulundu. Başvuru yapmayı planlayan ancak randevu alamayan yaklaşık 1,3 milyon kişi daha bulunuyor. Bu veriler, İspanya Dış Temsilcilikleri Genel Konseyi (CGCEE) tarafından paylaşıldı.

İşlemler tamamlanan 1 milyon başvurunun yaklaşık yarısı onaylanırken, reddedilen başvuru oranı yalnızca %2 olarak kaydedildi. Birçok başvuru ise hala nihai kaydı bekliyor.

Demokratik Hafıza Yasası
“Torunlar Yasası” olarak da bilinen Demokratik Hafıza Yasası, 1936-1978 yılları arasında İspanyol İç Savaşı ve Franco diktatörlüğü döneminde ülkeden zorla ayrılmak durumunda kalanların torunlarına vatandaşlık hakkı tanıyor.

Yasa, başvuru süresini başlangıçta iki yıl olarak belirlemiş, daha sonra üç yıla uzatmıştı. Başvurular için son tarih 21 Ekim 2025 olarak belirlendi.

Başvuru hakkı, siyasi, ideolojik veya dini nedenlerle sürgüne zorlanan İspanyolların çocukları ve torunları ile cinsel yönelim nedeniyle vatandaşlığı kaybedenlerin mirasçılarını kapsıyor. Ayrıca 1978 öncesinde yabancılarla evlenerek vatandaşlığı kaybeden kadınların çocukları ve 2007 tarihli Tarihi Hafıza Yasası kapsamında vatandaşlık kazanan kişilerin yetişkin çocukları da başvuruda bulunabiliyor.

Başvuru patlaması yaşanıyor
Ekim sonu başvuru tarihine doğru yaşanan yoğunluk, öngörülerin çok üzerinde gerçekleşti. İspanyol yetkililer, belgelerini hala teslim etmemiş olsalar bile, çevrimiçi randevu alan başvuruları kabul ederek esnek bir yaklaşım benimsedi.

Yetkililer, mevcut işlem hızında bazı başvuruların sonuçlanmasının onlarca yıl alabileceğini, yaşlı başvuru sahiplerinin süreç tamamlanmadan hayatını kaybedebileceğini ifade ediyor.

Başvurularda Arjantin önde
Başvuruların yaklaşık %40’ı Arjantin’den geldi. Bu, 1 milyon civarında başvuruyu kapsıyor ve bunların bir kısmı hala randevu bekliyor. Buenos Aires konsolosluğu tek başına 645.000 başvuru aldı. Córdoba konsolosluğu ise 125.000 başvuruyla ikinci sırada yer aldı.

Diğer yoğun konsolosluklar arasında Havana (350.000), Meksiko City (165.000), Sao Paulo (150.000), Miami (120.000) ve Caracas (40.000) bulunuyor.

Yasa, İspanyol vatandaşlığına iki farklı yol sunuyor:

Tarihi onarım yolu: Franco diktatörlüğü döneminde sürgüne zorlanan veya mağdur olanların çocukları ve torunlarını kapsıyor. 1936-1955 arasında göç edenler için sürgün durumu otomatik kabul ediliyor; sadece pasaport veya nüfus kayıtlarıyla göç kanıtı yeterli. 1956-1978 arasında göç edenlerin, göç kanıtı olarak emeklilik belgeleri, uluslararası kuruluş sertifikaları veya siyasi/demokratik hafıza belgeleri sunması gerekiyor.

Soybağı kanıtı yolu: İspanya dışında doğmuş ve ebeveyn veya büyükanne/büyükbabası İspanyol olan herkes vatandaşlık alabiliyor. Başvuru sahiplerinin sadece doğum belgeleriyle İspanyol kökenlerini kanıtlaması yeterli. Bu yol, 2007 tarihli Tarihi Hafıza Yasası’ndan devam eden ve torunları kapsayacak şekilde genişletilmiş bir uygulama.

İşlemler 2028’e kadar sürebilir
İspanya Dışişleri Bakanlığı, başvuru süresinin 21 Ekim’de kapanmasına rağmen işlemlerin 2028 yılına kadar devam edebileceğini açıkladı.

Bu süreç, hem İspanya’nın tarihi adalet çabalarının kapsamını hem de dünya genelinde göçmen torunlarının İspanyol vatandaşlığına erişimindeki yoğun talebi gözler önüne seriyor.