'Dövizden uzak durun'

Taksim Gezi Parkı protestoları devam ederken, bu olayların yansımalarını yerli kâhin olarak anılan Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Müdürü Ali İhsan Gelberi yorumladı. Piyasaların oynaklığına dikkat çeken Ali İhsan Gelberi’nin önerisi: Acele eden zarar eder, durulmayı bekleyin dövizden uzak durun.

Geçen haftaya Türkiye gündemine damgasını vuran Taksim Gezi Parkı protestoları piyasalarda da tansiyonu yükseltti. Borsa tarihi düşüşlere sahne olurken, gösterge faizleri de yüzde 6.5ílara yükseldi. Oranların bu seviyelerde kalması halinde mevduat ve kredi faizlerinin de aynı paralelde artması bekleniyor. Moody’s’in not artışını, geçen yıl attığı twit íle tahmin ederek ‘Ekonominin Türk Kâhini’ lakabı takılan Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Müdürü Ali İhsan Gelberi ile konuştuk.

- Olaylar not indirimine yol açar mı?

Hayır. Fitch’in açıklamalarını not indirimi olmayacağının sinyali olarak algıladım. Bir de şu var: Küresel kriz başladığından beri piyasalar siyasi riski göz ardı ediyordu. Bu olaylar olmasa da ABD parayı çekmeye başladığı zaman bizim gibi ülkelerdeki siyasi riske yeniden dikkat çekip onları fiyatlamaya başlayacaklardı. Yoksa Reyhanlı’da 50 kişi öldüğünde kimsenin umrunda olmadı. Para azaldıkça o parayı yatırmak için insanlar daha fazla titiz davranacaklar. FED parayı çekmeye başladığı zaman siyasi riskler daha çok gündeme gelecektir.

- Olaylar yabancı yatırımcının ilgisini nasıl etkiledi?

2-2.5 ay önce sermaye, gelişmekte olanlardan gelişmiş ülkelere kaymaya başlamıştı. Yalnız bizden değil, bütün ülkelerden sermaye çıkıyor. Bu da bizim fiyatları etkiliyor. Bu olaylar hiç olmasaydı da yine piyasalar kötü olurdu . Çünkü artık bir politik risk algılamaya başladı. Yani herkesin kafasında bir soru oluştu: “Türkiyeíde biz herhangi bir politik risk görmüyorduk. Yabancılar çok fazla detayına bakmazlar. Eğer bir risk algısı oluşmuşsa, çıkıp dışarıda beklemeyi tercih ederler.” Enflasyonu yükseltebilir - Gezi Parkı olayları ekonomiyi nasıl etkiler? Enflasyona mutlak suretkle bir etkisi olacak. Enflasyonu 1 puan yükseltse bunun ekonomiye etkisi nedir, hesaplamak mümkün değil. Ekonomide büyüme hızlanmaya başlamıştı mesela. Beklentiler bozulup acaba büyüme tekrar yavaşlar mı? Veya kur yükseldiği için çok hızlı düşen ihracat yeniden düzelir mi? Bunların hepsini parasal bir değere dökmek kolay değil ama etkisi olacaktır -Seçimleri erkene çeker mi? Siyasi bir karar ama zannetmiyorum. Zaten belediye seçimleri 2014 Mart ayında. Genel seçimler 2015 yılında, onu erkene çeker mi? Onu da zannetmiyorum. Ama bunu tabii piyasaların, yabancıların anlaması biraz zaman alacak.

Piyasalardaki asıl pusula: FED’in tahvil alım programı

Baktığınız zaman piyasaların asıl ve tek patronu ABD mi oluyor? Piyasaları belirleyen birincisi ABD 10 yıllık Hazine bonoları faizleri. FED’in daha fazla para vermemeye başlaması, azaltması ile ilgili sinyallere bağlı olarak önce ABD Hazine bonoları yükseliyor, oradan da bütün dünyanın faizleri yükseliyor. Borsaları kötü oluyor. FED şu anda ayda 85 milyon dolarlık bir varlık alımı yapıyor. Eylüldeki toplantıda bu tutarı azaltacaktır...

- Gösterge faizdeki yükseliş mevduat-krediye yansır mı?

Yansıyacaktır. Gösterge faizlerin yükselmesine bankalar hemen tepki vermiyor ama yüzde 6’lar civarında biraz daha durursa bankalar da kendi faizlerini yükseltir. Piyasalar oynak, acele etmeyin bekleyin - Küçük yatırımcıya tavsiyeleriniz nedir? Özellikle küçük yatırımcıların şu anda beklemelerini tavsiye ediyorum. Piyasalarda oynaklık çok yüksek. Borsada düzeltme biter gideceği yere kadar giderse oralardan borsaya tekrar yatırım yapılabilir. Veyahut da faizler tekrar yükseldiğinde Hazine bonosu alabilirler. Ama kur mesala şimdi gidip döviz almanın bir manası yok. Piyasaların durulmasını, fiyatların durulmasını beklesinler. Çünkü bu oynaklıkta çok para kaybedebilirler. Küçük yatırımcının bu riske girmemesi lazım. Mevduat ise cazibesini yitirdi.

FED parayı çekerse...

Gelberi: “Varlık alımlarının azaltılması dünyadaki finansman olanaklarının azalması demek. Finansman çekilmesi de TL’nin değer kaybetmesine yol açabilir.”