Ambargo altında karlı ticaret: Yunan armatörler Rus petrolüne geri döndü
Batı şirketleri Rusya’ya temkinli yaklaşırken, Yunan armatörler yeniden Rus limanlarına dönüyor. ABD ile Moskova arasında yumuşama sinyalleri bu geri dönüşü hızlandırırken, ambargo boşlukları yüksek kazançlar sunuyor

Bu yılın başlarında Batılı enerji şirketleri, Ukrayna’da barış sağlanması halinde Rusya’ya nasıl yeniden dönebileceklerini hesaplamaya başladı. Ancak bir grup bu konuda beklemeye gerek görmedi: Son aylarda Yunan armatörler, Rus limanlarına onlarca gemi göndererek Moskova’nın petrolünü dünyaya taşıyan öncelikli aktörler arasındaki yerini yeniden aldı.
Wall Street Journal'da yer alan habere göre bu karlı ticarete dönüş, bu yıl petrol fiyatlarındaki düşüşün ardından geldi. Batı yaptırımları kapsamında, Rus petrolüyle çalışmak varil başına fiyat 60 doların altındaysa yasal sayılıyor.
Yumuşamanın işaretleri
Yunan armatörlerin hamlesi, aynı zamanda ABD ile Moskova arasında, Başkan Trump’ın göreve dönüşünden kısa süre sonra başlayan bir yumuşamanın işaretlerini de yansıtıyor. Ancak Trump’ın yakın zamanda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i eleştirmesi ve yeni yaptırımlar konusunda uyarması, diğer Batılı şirketlerin neden hala temkinli davrandığını ortaya koyuyor.
Dünya üzerindeki en büyük tanker filosunun kontrolü Yunan şirketlerinin elinde. Bu da onlara petrol piyasasında büyük bir güç ve Washington’da etkili bir erişim sağlıyor. Trump yönetiminden yetkililerle yapılan son görüşmeler, konuyu bilen kişilere göre bazı Yunan armatörlerin yeniden Rusya ile çalışmak konusunda daha güvende hissetmesini sağladı.
"İran’a hayır, ama Rusya’ya evet”
“Şu anda herkes geri dönmenin güvenli olduğunu düşünüyor” diyor Londra merkezli denizcilik analisti Michelle Bockmann. “Genel hava şöyle: İran’a hayır, ama Rusya’ya evet.”
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, diplomasinin bir şans verilmesini istediklerini belirtti ve “Putin’in müzakereye açık olmadığının tespit edilmesi durumunda başvurulabilecek çeşitli önlemlerin” masada olduğunu söyledi.
Gemi takip firması Vortexa’ya göre, Nisan ayında Baltık ve Karadeniz limanlarından taşınan Rus ham petrolünün yüzde 26’sı, Mart ayında ise yüzde 30’u Yunan gemileri tarafından taşındı. Bu oran, 2024 yılına kıyasla iki katından fazla artış anlamına geliyor.
Gölge filo
Avrupa ve ABD merkezli birçok tanker şirketi, Rusya'nın Batılı ülkelerin müttefiki bir ülkeyle savaş halinde olması ve uygulanan karmaşık yaptırımlar nedeniyle Rus petrolünü taşımaktan kaçınıyor. Yunan tanker sahipleri de 2023’ün sonlarına doğru, petrol fiyatlarının 60 doların üzerine çıkmasıyla birlikte bu ticareti büyük ölçüde durdurmuştu. Bu boşluğu, Moskova’nın yaptırımları aşmak için oluşturduğu, kimin sahip olduğu belirsiz yaşlı tankerlerden oluşan “gölge filo” doldurmuştu.
Yunanistan, NATO ve Avrupa Birliği üyesi olarak, Rusya’nın ekonomisini izole etmeyi hedefleyen yaptırımları 2022’deki Ukrayna işgali sonrası kabul etmişti.
Suudi Arabistan'ın üretim artışı endişe yaratmıştı
Ancak bu yıl Suudi Arabistan’ın üretim artışı ve ticaret savaşının küresel ekonomiye zarar vereceği yönündeki endişeler, Brent petrolünün fiyatını yüzde 14 düşürerek yaklaşık 64 dolara geriletti. Savaş sonrası indirimlerle Rus petrolü ise varil başına yaklaşık 50 dolardan işlem görüyor.
Aynı dönemde, Batılı yaptırımlarla işlevsiz hale gelen onlarca gölge filo gemisinin yerini alması için petrol tüccarları yeniden Yunan tankerlerine yöneldi.
Rus limanlarına gemi gönderen tanker sahipleri arasında, gemicilik verileri ve sektör yöneticilerine göre Ioannis Alafouzos, Andreas Martinos ve George Prokopiou yer alıyor.
140 kez Rus limanlarına uğradı
Alafouzos ailesi, New York borsasında işlem gören Okeanis Eco Tankers üzerinden bir düzineden fazla tankeri kontrol ediyor. Şirket, İskandinav yatırımcıların talebiyle 2023’te Rus petrolünü taşımayı bırakmıştı. Ancak aile, özel olarak sahip oldukları tankerlere bu faaliyeti sürdürdü. Bu yıl adını Kiklad Adaları’ndan alan bu özel tankerlerle Rusya’dan dokuz kez petrol alımı yapıldı.
Verilere göre, Alafouzos’a ait gemiler savaşın başlangıcından bu yana yaklaşık 140 kez Rus limanlarına uğradı. Bu seferlerin birkaç düzinesi, Rusya'nın Karadeniz kıyısından ihraç edilen Kazak petrolünü taşımaya yönelikti.
Alafouzos Panathinaikos'un da sahibi
Alafouzos, Yunanistan’da Panathinaikos futbol kulübü ile bir gazete ve televizyon kanalı da dahil olmak üzere çeşitli medya varlıklarının sahibi olarak tanınıyor. Oğlu Aristidis Alafouzos, Okeanis’in CEO’su.
Alafouzos Jr., geçen yıl analistlere yaptığı açıklamada, Karadeniz’de seyir yapmanın Basra Körfezi’nden daha tehlikeli olmadığını belirterek, “Arap Körfezi zaten herkesin gittiği bir yer” demişti.
Verilere göre, Prokopiou’nun şirketi Dynacom Tankers bu yıl altı kez Rus ham petrolü yükledi. Martinos’a ait Minerva ise, Mart ayında bir yılı aşkın bir aradan sonra ilk kez Rusya’dan ham petrol almak üzere bir tanker gönderdi. Bir başka Minerva gemisi ise önümüzdeki günlerde Baltık limanı Primorsk’ta yükleme yapacak.
Her iki şirket de yıl boyunca Rusya limanlarından dizel ve Kazak petrolü gibi çeşitli ürünleri onlarca kez taşıdı. Dynacom ve Minerva yetkilileri yorum taleplerine yanıt vermedi.
Daha yüksek navlun ücretleri
Rusya’dan petrol taşıyan tankerler, daha düşük rekabet ve artan yasal uyum maliyetleri nedeniyle standart seferlere göre daha yüksek navlun ücretleri alabiliyor. Ancak tüm Yunan armatörler bu yüksek ücretlerin, bu ticaretle gelen risklere değdiğini düşünmüyor.
Bu isimlerden biri de TMS Tankers filosunu yöneten George Economou. Economou, 2022 sonunda fiyat tavanı uygulandığında büyük miktarlarda Rus petrolü taşımıştı. Ancak konuya yakın kaynaklara göre, mevcut dalgada geri adım atmış durumda. TMS, Rusya bağlantılı faaliyetlerini yalnızca belirli bir yakıt türüyle sınırlıyor.